به نقل از «خبرگزاری آریا»

چرا سوره ي توبه با « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» آغاز نشده است؟

تاریخ انتشار: ۷ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۸۲۱۸۷۳

خبرگزاري آريا -


چرا سوره ي توبه با « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» آغاز نشده است؟

درباره ي علت نيامدن « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» در آغاز سوره ي توبه ميان مفسران اختلاف نظر وجود دارد.

1 - برخي حكمت آن را ارتباط سوره هاي انفال و توبه يا آن كه اين دو سوره را يك سوره دانسته و آن را دليل عدم ذكر « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» معرفي نموده اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

كساني كه ارتباط ميان سوره ي انفال و توبه را دليل نيامدن «بسم الله» در آغاز سوره ي توبه مي دانند، به روايتي از امام صادق ـ عليه السلام ـ تمسك كرده اند كه مي فرمايد: «انفال و برائت يك سوره محسوب مي شوند»[1] و معتقدند: تناسب و ارتباط ميان اين دو سوره، از ارتباط ساير سوره ها با يك ديگر بيش تر است بلكه در بيش تر مسايل، گويي سوره ي توبه متمم سوره ي انفال است. چرا كه بيش تر مطالب اين دو سوره در اصول و فروع دين ، سنن الهي، شريعت و قانون، به ويژه قوانين جنگ و آن چه مربوط به آن است مانند آمادگي رزمي ، اسباب پيروزي و غيره از امور روحي ، مالي ،احكام معاهدات ، پيمان ها از نظر حفظ ، نقض به موقع آن ها و نيز احكام ولايت در جنگ ميان مؤمنان با يكديگر و كافران با هم و هم چنين ويژگي مؤمنان راستين ،كفرپيشگان ، منافقان و بيماردلان، آن چه در سوره ي انفال به طور اجمال مورد اشاره قرار گرفته در سوره ي توبه به تفصيل آمده است.[2]

2- بعضي ديگر، دليل آن را عدم تناسب « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» ـ كه نشانه ي رحمت است ـ با اعلام برائت ـ كه نشانه ي غصب است ـ دانسته اند.

كساني كه اين دو را يك سوره نمي دانند و حكمت نيامدن « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» در آغاز سوره ي توبه را عدم تناسب « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» با اعلام برائت دانسته اند، استناد نموده اند به روايتي از حضرت علي ـ عليه السلام ـ كه مي فرمايند: « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ براي امان و رحمت است ولي سوره ي برائت براي برداشته شدن امان از شمشير نازل شده است.» [3]

اين گروه عقيده دارند سوره ي توبه مستقل است و نيامدن « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» در آغاز آن به خاطر لحن قهرآميز سوره نسبت به مشركان و اعلام تنفر از مشركان پيمان شكن است كه اين موضوع با « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» كه نشانه ي صلح و رحمت است سازگار نمي باشد.

3- بعضي از مفسّران كه اين دو سوره را يك سوره دانسته اند; علاوه بر وجود ارتباط معنوي، بين دو سوره محسوب شدن سوره ي انفال از سوره هاي هفت گانه ي طولاني (سبع طوال) در روايات[4] و به دنبال آن سوره هاي مئون (صد آيه)، در صورتي كه سوره ي انفال به تنهايي 75 آيه است ؛ تأييدي است بر اين كه دو سوره ي انفال و توبه، مجموعاً هفتمين سوره ي طولاني قرآن است; ضمن اين كه نيامدن « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» در ميان دو سوره را تأييد ديگري بر يكي بودن اين دو سوره دانسته اند.[5]

نتيجه:
سوره ي توبه با اعلان جنگِ عمومي با مشركان و طردِ تمام پيمان هاي پوشالي آنان افتتاح گشته است و « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» حاملِ روح صلح و آرامش و هم زيستي مسالمت آميز است; به همين جهت سوره ي جنگ و نبرد و يا سوره ي قتال و پيكار با مشركين، با « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» آغاز نشده است.

ممكن است علت نيامدن « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» در اول سوره ي توبه، مشابهت آن با سوره ي انفال باشد كه به سانِ بخشي از آن تلقي مي شود. سوره ي انفال بازگوكننده ي جهادِ مسلمين در جنگ بدر است و سوره ي توبه جهادِ مسلمين را در جنگ تبوك گزارش مي كند; پس داستان مندرج در سوره ي انفال ـ از لحاظ هدفِ كلي ، تشويقِ مسلمين به جهاد و برحذر داشتن آن ها از تخلف نسبت به اوامرِ خدا و رسول ـ همانند داستانِ موجود در سوره ي توبه است; از اين رو، سوره ي توبه همراه سوره ي انفال و به دنبال آن آمده است.[6]

به نظر ما مي توان ميان دو موضوع جمع كرد و با توجه به روايت امام صادق -عليه السلام- و حضرت علي-عليه السلام- ، حكمت ترك « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» در آغاز سوره ي توبه، ارتباط و تناسبِ ميان سوره ي انفال و توبه و هم چنين عدم تناسب « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» با اعلان جنگ با مشركان پيمان شكن بدانيم; زيرا در غير اين صورت، موضوع عدم تناسب « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» با اعلام برائت، به تنهايي با سوره هايي مانند كافرون، منافقون و مسد كه با « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» آغاز شده اند، نقض خواهد شد و از سوي ديگر، درست است كه سوره ي توبه با آيات برائت شروع شده است ،ولي متضمن موضوع توبه، محبت به پرهيزكاران، دادن چهار ماه مهلت به مشركان و ... مي باشد كه نشان دهنده ي رحمت خداوند، حتّي در حق دشمن مي باشد.

نتيجه آن كه ارتباط عميق ميان مطالب مطرح شده در سوره ي انفال و توبه و عدم تناسب « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» با آيات ده گانه ي برائت در آغاز سوره ي توبه مي تواند دليل ذكر نشدن « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» باشد.

==============================
پي نوشت ها:
[1]. طبرسي ، فضل بن علي ؛ مجمع البيان، ج 3، ص 6.
[2]. تفسير كاشف، ج 5، ص 255 به نقل از: عبده، محمد، تفسير المنار، ج 10، ص 148.
[3]. مجمع البيان، ج 3، ص 7.
[4]. ر.ك: تفسير ابن كثير، ج 1، ص 55; و تفسير طبري، ج 1، ص 34; و سيوطي: الدر المنثور، ج 1، ص 189 و ج 6 ص 101 و روض الجنان، ج 1، ص11 .
[5]. تفسير كاشف، ج 5، ص 255.
[6]. حجتي، سيد محمد باقر، اهداف و مقاصد سوره هاي قرآن كريم، ص 185.

منبع:andisheqom.com



منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۸۲۱۸۷۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نقش زنان در معنابخشی به زندگی خانوادگی و اجتماعی

ما در جامعه امروزی، مادران بی‌شماری را می‌یابیم که نگران تربیت معنوی فرزندان خود، آنها را تحت آموزش‌های مختلف از این جلسه به آن جلسه و از این معلم به آن معلم می‌برند! درحالیکه الگوی اصلی در مقابل چشمان کودکان، در حقیقت خودشان هستند. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، وقتی از معنویت سخن به میان می‌آید، گذر از زَبَدی که ناپایدار است و رسیدن به مغز و اصل چیزی که نفع واقعی انسان را در بر دارد، متبادر به ذهن می‌شود. در حقیقت معنویت تلاشی برای وانهادن ادراکات غیرواقعی و درک‌ زندگی واقعی است. تلاشی که به زندگی جهت می‌دهد، برای آن هدف تعیین می‌کند و مسیر انسان را به سوی تکامل رهبری می‌کند.

اما نقش زنان در معنویت‌بخشی به زندگی چیست؟ چگونه زنان می‌توانند هم به زندگی خود و هم به اجتماع کوچک (خانواده) و اجتماع بزرگ (جامعه) معنا بخشند؟

خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگو با دکتر مژگان خان‌بابا، مشاور امور بانوان معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و استاد دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، به بررسی نقش زنان در معنویت‌بخشی به زندگی پرداخته است.

معنویت؛ تلاشی برای درک‌ زندگی واقعی

«معنوی و معنویت» منسوب به معنا، غالباً در مقابل ظاهری، مادی و صوری به کار می‌رود. واژه «معنویت» را شاید بتوان با این آیه قرآن به خوبی بیان کرد: «كَذَلِكَ یضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیذْهَبُ جُفَاءً وَأَمَّا مَا ینفَعُ النَّاسَ فَیمْكُثُ فِی الْأَرْضِ» (سوره رعد؛ آیه 17) در این آیه حق ثابت و ماندنی، و باطل همچون کف روی آب، ناپایدار و زوال‌پذیر معرفی شده است. این آیه می‌تواند مقایسه ظاهر و معنا باشد.

وقتی از معنویت سخن به میان می‌آید، گذر از زَبَدی که ناپایدار است و رسیدن به مغز و اصل چیزی که نفع واقعی انسان را در بر دارد، متبادر به ذهن می‌شود. در حقیقت معنویت تلاشی برای وانهادن ادراکات غیرواقعی و درک‌ زندگی واقعی است. تلاشی که به زندگی جهت می‌دهد، برای آن هدف تعیین می‌کند و مسیر انسان را به سوی تکامل رهبری می‌کند.

اما نقش زنان در معنویت‌بخشی به زندگی چیست؟ چگونه زنان می‌توانند هم به زندگی خود و هم به اجتماع کوچک (خانواده) و اجتماع بزرگ (جامعه) معنا بخشند؟

آثار جنسیت زنانه بر رشد عرفانی و معنوی

نقش زنان در معنویت‌بخشی به زندگی

برای رسیدن به پاسخ این سؤالات، کافی است تنها به یکی از روایات قرآنی، آن هم روایتی که تنها در آن روایت، نام زنی به صراحت آمده است، مراجعه کنیم. داستان حضرت مریم بنت عمران، یکی از چهار زن برگزیده عالم که مادرش پس از وضع حمل از اینکه دختری زاده، نگران است: «وَ لَیسَ الذَّکَرُ کَالاُنثَی» (آل عمران/ آیه 36)

اما همین دختر چنان به تربیت معنوی خود مشغول می‌شود و از خود آغاز می‌کند که سرمشق و الگوی پیامبر خدا می‌گردد: «کُلَّمَا دَخَلَ عَلَیهَا زَکَرَیَّا المِحرابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزقًا» (همان سوره/ آیه 37) پیامبری که خود متصل به منبع وحی است، می‌پرسد: «یَا مَریمُ اَنَّی لَکِ هَذَا» (همان آیه).

شاید این بخش از آیه همان حلقه مفقوده در جامعه زنان امروزی باشد. ما در جامعه امروزی، مادران بی‌شماری را می‌یابیم که نگران تربیت معنوی فرزندان خود، آنها را تحت آموزش‌های مختلف از این جلسه به آن جلسه و از این معلم به آن معلم می‌برند! درحالیکه الگوی اصلی در مقابل چشمان کودکان، درحقیقت خودشان هستند.

آنها غافل از اینکه شبانه‌روز توسط فرزندانشان رصد می‌شوند و فرزندان آنها با چشمانی تیزبین الگوهای زندگی خود را در مادران خود جستجو می‌کنند، به جای پرداختن به رشد معنوی خود، فرزندان را به دست کسان دیگری، خواسته یا ناخواسته می‌سپارند و از نقش اصلی خود در این فرایند کاملاً غافل می‌شوند: «یَا ایُّها الّذینَ آمَنُوا عَلیکُم اَنفُسَکم» (المائده/ 105)

در روایت حضرت مریم سلام الله علیها، هر بار حضرت زکریا علیه السلام نزد او می‌رود، رزقی می‌بیند: هر بار رزقی، یعنی هر بار ثمره و پاداش فعلی الهی متفاوت از دیروز و فردا.

سحر دانشور: حوزه زنان رسانه ندارد!
 

معنویت و معنابخشی یعنی پرهیز از تکرار و روزمرگی

معنویت و معنابخشی یعنی پرهیز از تکرار و روزمرگی: «مَنِ اِسْتَوَى یوْمَاهُ فَهُوَ مَغْبُونٌ» این الگو چنان تأثیرگذار است که پیامبر الهی را به حرکت درآورده، او را از ناامیدی از درگاه الهی که متناسب با شأن پیامبری‌اش نیست، به سوی امید «رَبِّ هَب لِی مِن لَدُنکَ ذُرِیَّةً طَیِّبَة» (همان سوره/ آیه 38) و امیدبخشی : «وَ امرَاتِی عَاقِر» (همان سوره/ آیه 40) به حرکت درمی‌آورد.

آنچه که از زنان در جامعه امروزی انتظار می‌رود؛ یعنی توجه به معنویت و پرهیز از روزمرگی و معنابخشی به زندگی خود و اطرافیان (خانواده)، ایجاد شوق، پویایی، تحرک و نشاط معنوی در زندگی با متصل شدن به خالق هستی و ایجاد رابطه دوستی با تنها دوست اطمینان‌بخش و مطمئن: «الَّذِینَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (الرعد/آیه 28)

سپس داستان از انحصار در خانواده و اطرافیان درآمده، خطاب آن جهانی می‌شود: «وَ إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ یا مَرْیمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِینَ» (همان سوره/آیه 42) رسالت مریمی که در واقع پیامبر نیست، از حوزه خانواده و عشیره به جهانیان گسترش می‌یابد.

این داستان، ذهن خواننده را به رسالت پیامبران بزرگ الهی و از جمله پیامبر بزرگ اسلام صلی الله علیه و آله نزدیک و منتقل می‌کند. آنجا که از حوزه عشیره و خانواده: «وَ أَنْذِرْ عَشِیرَتَكَ الْأَقْرَبِینَ» (الشعراء/ 214) و مخاطبینِ خاصِ«رِحْلَة الشِّتَاءِ وَالصَّیفِ» (قریش/آیه2) به دعوتی جهانی : «فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِینَ» (الحجر/ آیه 95) گسترش می‌یابد.

رسالت معنوی حضرت مریم سلام الله علیها از خود شروع می‌شود، به خانواده می‌رسد و از آنجا به خارج از خانواده و جهانیان منتقل می‌شود. این، نقش معنوی یک زن از نگاه قرآنی است.

انتهای پیام/